સોફ્ટ સ્કીલ્સથી તમે તમારા જીવનની કોઈપણ ઊંચાઈને સ્પર્શી શકો છો. જો તમારી પાસે તમામ પ્રકારની ડિગ્રીઓ છે તો તમે માત્ર આ ડિગ્રીઓથી તમારી સફળતા સુધી પહોંચી શકતા નથી. આ માટે તમારા માટે સોફ્ટ સ્કિલ હોવી ખૂબ જ જરૂરી છે.
 |
| Image Credit : https://elearningindustry.com |
સોફ્ટ સ્કિલ્સથી તમે તમારા જીવનમાં દરેક એવી ઊંચાઈ હાંસલ કરી શકશો, જેની તમે કલ્પના પણ નહીં કરી શકો. ગમે તે ક્ષેત્ર હોય, આ માટે તમારી પાસે સોફ્ટ સ્કીલ હોવી જોઈએ. કોઈપણ ક્ષેત્રમાં સફળ થવા માટે તમારે શું કરવાની જરૂર છે? અમે તમને એક ઉદાહરણ સાથે સમજાવીએ છીએ.
બે મિત્રો છે. તેમાંથી એકનું નામ રમેશ અને બીજાનું નામ સુરેશ છે. બંનેએ એક જ શાળામાંથી અભ્યાસ પૂરો કર્યો અને બંને સારા માર્ક્સ સાથે પાસ થયા. બંનેએ એક જ કંપનીમાં નોકરી માટે અરજી કરી હતી, તેમને તે કંપનીમાં નોકરી પણ મળી હતી.
શું તમે અનુમાન કરી શકો છો કે આ બે મિત્રોમાંથી કયો કંપનીમાં વધુ સફળ થશે?
રમેશ તેના કામનો 100% આપે છે અને જે પણ કામ તે વિચારે છે, તે પૂર્ણ કરતો રહે છે. રમેશ પોતાના કામ પ્રત્યે ખૂબ કાળજી રાખે છે. તેની ટેકનિકલ કુશળતા સારી છે. પણ રમેશને થોડો ગુસ્સો આવે છે. તે ક્યારેક તેના જુનિયરની વાત પણ સાંભળે છે. રમેશના આવા વર્તનને કારણે તેના જુનિયર અને તેની સાથે કામ કરતા લોકો રમેશના વર્તનથી ખુશ નથી.
તે જ સમયે, સુરેશ પણ તેનું કામ ખૂબ જ સારી રીતે કરે છે અને સુરેશ પણ જાણે છે કે કેવી રીતે કામ કરવું. જ્યારે પણ સુરેશનો જુનિયર ભૂલ કરે છે ત્યારે સુરેશ તેની સાથે એક સારા મિત્રની જેમ વર્તે છે. તેના જુનિયર અને સહકાર્યકરો સુરેશના વર્તનથી ખૂબ ખુશ છે.
આ બે મિત્રોમાંથી કોને વધુ સફળતા મળશે? હા સુરેશ, કારણ કે તમે ટેકનિકલ કૌશલ્ય સાથે દરેક જગ્યાએ કામ મેળવી શકશો નહીં. પરંતુ જો તમારી પાસે વર્તન કૌશલ્ય હશે તો તમે તમારા જીવનની દરેક ઊંચાઈને ખૂબ જ સરળતાથી પાર કરી શકશો. આ માટે તમારે તમારી સોફ્ટ સ્કિલ્સમાં સુધારો કરવો પડશે.
સોફ્ટ સ્કીલ શું છે અને તેને કેવી રીતે સુધારવી?
Table Of Contents
- સોફ્ટ સ્કીલ શું છે અને તેને કેવી રીતે સુધારવી?
- સોફ્ટ સ્કિલ શું છે?
- સોફ્ટ સ્કિલના ઉદાહરણો
- સોફ્ટ સ્કિલનો અર્થ
- સોફ્ટ સ્કિલ કેવી રીતે વધારવી?
- કોમ્યુનિકેશન સ્કીલ
- આંખનો સંપર્ક રાખો
- નેતૃત્વ કૌશલ્ય
- સમસ્યા હલ કરવાની કુશળતા
- સમય વ્યવસ્થાપન કૌશલ્યો
- વિચારવાની કુશળતા
- સોફ્ટ સ્કીલ્સ ની શિક્ષા
- સોફ્ટ સ્કિલના ફાયદા
સોફ્ટ સ્કિલ શું છે? (What is Soft Skills in Gujarati)
સોફ્ટ સ્કિલ એ એક કૌશલ્ય છે જે લોકોને કેવી રીતે વાત કરવી તે શીખવે છે. જો તમે ક્યારેય કોઈ કંપનીમાં નોકરી માટે જાઓ છો, તો તમારા બધા જરૂરી દસ્તાવેજો જોવાની સાથે તમારી સોફ્ટ સ્કિલ પણ જોવા મળે છે. તમે લોકો સાથે વાતચીત કરવા અને સમજવા માટે કેટલું વ્યક્તિત્વ ધરાવો છો તેના કારણે જ તે જોવામાં આવે છે. એક રીતે, સોફ્ટ સ્કિલને લોકો સાથે વાત કરવાની અને વર્તન કરવાની રીત પણ કહી શકાય.
કોઈ પણ જગ્યાએ કામ કરવા માટે આપણી પાસે માત્ર પ્રોફેશનલ સ્કીલ જ નહી પરંતુ તેની સાથે સોફ્ટ સ્કીલ પણ હોવી જોઈએ. જો તમે ગમે ત્યાં કામ કરો છો, તો વ્યાવસાયિક કુશળતા હોવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. પરંતુ ઝડપી સમય સાથે, એકલા વ્યાવસાયિક કૌશલ્ય હોવું પૂરતું નથી. આ સાથે તમારામાં સોફ્ટ સ્કિલ હોવી જરૂરી બની ગઈ છે, જે હંમેશા તમને આગળ વધવા માટે પ્રેરિત કરે છે.
સોફ્ટ સ્કિલ શું હોય છે તે અત્યાર સુધીમાં તમે બધા સમજી જ ગયા હશો. ના સમજાય તો વાંધો નથી! આપણે એક ઉદાહરણ દ્વારા સમજીએ છીએ. રમેશને એક કંપનીએ ઇન્ટરવ્યુ પછી મેનેજર તરીકે પસંદ કર્યો હતો. કંપનીના તમામ કર્મચારીઓ રમેશની વ્યાવસાયિક કુશળતાથી ખૂબ જ પ્રભાવિત થયા હતા. જેમ જેમ સમય પસાર થતો ગયો તેમ તેમ રમેશની ફરિયાદો વધતી ગઈ. કારણ કે રમેશનું વર્તન કર્મચારીઓ સાથે બરાબર બેસી રહ્યું ન હતું.
કંપનીના કર્મચારીઓએ રમેશ વિશે કંપનીના CEOને ફરિયાદ કરી હતી અને કંપની દ્વારા રમેશને કર્મચારીઓ પ્રત્યેનું વર્તન સુધારવા માટે નોટિસ આપવામાં આવી હતી. પરંતુ સોફ્ટ સ્કિલના અભાવે રમેશ તેની વર્તણૂકમાં સુધારો કરી શક્યો ન હતો અને અંતે કંપની દ્વારા સખત નિર્ણય લેવો પડ્યો હતો.
આજના સમયમાં, જો તમે કોઈપણ પ્રકારની નોકરી કરી રહ્યા છો, તો તમારા માટે તે નોકરીના ક્ષેત્ર અનુસાર વ્યાવસાયિક કુશળતા હોવી જરૂરી છે. જો તમે તે ક્ષેત્રમાં પ્રોફેશનલ ન હોવ તો તમે સારું આઉટપુટ આપી શકશો નહીં. આ માટે તમારા માટે પ્રોફેશનલ સ્કીલની સાથે સોફ્ટ સ્કીલ હોવી ખુબ જરૂરી છે. તેનાથી તમે તમારા ક્ષેત્રમાં સફળતા મેળવી શકો છો.
આજના સમયમાં તમે જોયું જ હશે કે તમામ કંપનીઓ તેમના કર્મચારીઓમાં આ બધા ગુણો જુએ છે અને આ ગુણોના આધારે તમને કંપનીમાં નોકરી મળે છે અને જેની પાસે સોફ્ટ સ્કિલ હોય છે અને તમારી અંદર કામ કરતા કર્મચારીઓને સમજવાની ક્ષમતા નથી હોતી. ક્ષમતા, તેઓ નોકરી માટે સક્ષમ ગણવામાં આવતા નથી.
સોફ્ટ સ્કિલના ઉદાહરણો
અત્યાર સુધીમાં તમે બધા સોફ્ટ સ્કિલ વિશે જાણતા જ હશો. પરંતુ જો તમને કંઈક સમજાતું નથી, તો અમે તમને એક સરળ ઉદાહરણ આપીને સમજાવવા માંગીએ છીએ. તો ચાલો જાણીએ.
તમે બધા Google કંપનીના CEO સુંદર પિચાઈ પાસેથી સોફ્ટ સ્કિલનું ઉદાહરણ શીખી શકો છો. એટલે કે સુંદર પિચાઈ ભારતના એક નાનકડા ગામડામાંથી એક મધ્યમવર્ગીય પરિવારમાંથી બહાર આવ્યા હતા અને આજે તેમની આવડતના આધારે ગૂગલ કંપનીના સીઈઓ છે. સુંદર પિચાઈએ ખૂબ મહેનત કરીને અને લોકો સાથે સારો વ્યવહાર કર્યા બાદ આ સફર હાંસલ કરી છે.
સુંદર પિચાઈ જી ખૂબ જ શાંત વ્યક્તિ છે અને તેઓ તેમની નીચે કામ કરતા તમામ કર્મચારીઓ સાથે ખૂબ જ સારી રીતે વર્તે છે અને આ જ કારણ છે કે લોકો સુંદર પિચાઈનું ઉદાહરણ સોફ્ટ સ્કિલ અને મોટિવેશન તરીકે આપે છે.
ગુજરાતી માં સોફ્ટ સ્કિલનો અર્થ
ગુજરાતી માં સોફ્ટ સ્કીલ એટલે વર્તન. આનો અર્થ એ છે કે તમારા વ્યવસાય પ્રત્યે તમારું વલણ કેવું છે? અને તમે તમારા વ્યવસાય વિશે કેટલા ગંભીર છો? એક રીતે, કોમ્યુનિકેશન કૌશલ્યો પર આધારિત છે અને જેમાં તમે બધા લોકોએ ઘણી બાબતોને ધ્યાનમાં રાખવાની હોય છે, અમે નીચેના મુદ્દાઓ દ્વારા જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ.
 |
| Image Credit : https://upskillshare.com |
સોફ્ટ સ્કિલ કેવી રીતે વધારવી? (How To Improve Soft Skill)
સોફ્ટ સ્કિલ એક એવી કળા છે, જેના દ્વારા તમે તમારા જીવનના દરેક બંધ દરવાજા ખોલી શકો છો. તમે દરેક સફળતા હાંસલ કરી શકો છો, પછી તે તમારું પોતાનું અંગત જીવન હોય કે તમારી કારકિર્દી. જો તમારી પાસે જન્મથી જ સોફ્ટ સ્કિલ હોય તો તમે તેને વધુ સુધારી શકો છો અને જો તમારી પાસે ન હોય તો તમે તેને હાંસલ પણ કરી શકો છો.
કોમ્યુનિકેશન સ્કીલ
દરેકને હંમેશા એ ગમતું કે તે ગમે તે બોલે, વધુને વધુ લોકો તેની વાત ધ્યાનથી સાંભળે અને તેના પર ધ્યાન આપે. આ માટે આપણે પહેલા બીજાની વાત ધ્યાનથી સાંભળવી જોઈએ. જો તમે કોઈ વાત ધ્યાનથી ન સાંભળો, તો તમે તેનો જવાબ આપતા અચકાઈ જશો. તેથી જો કોઈ તમારી સાથે વાત કરી રહ્યું હોય તો તેને ધ્યાનથી સાંભળો.
આ પણ વાંચો : કોમ્યુનિકેશન સ્કીલ શું છે?
આ સાથે, જો તમે કોઈની સાથે વાત કરી રહ્યા છો, તો ફક્ત તેમની સાથે જ વાત કરો. મારો મતલબ છે કે અન્ય કોઈ કામ એકસાથે ન કરો, જેથી સામેની વ્યક્તિને કોઈ તકલીફ ન પડે. જેમ કે, વાત કરતી વખતે, મોબાઈલ પર વાત કરવાનું શરૂ કરો અથવા કોઈ અન્ય કામ શરૂ કરો. તમારે તમારી વર્તણૂક એવી રીતે રાખવી જોઈએ કે બે લોકો વચ્ચે વાતચીતમાં ખલેલ ન પહોંચે.
આંખનો સંપર્ક રાખો (Make Eye Contact)
વ્યક્તિને સફળ બનાવવા માટે, સંદેશાવ્યવહારની રીત એક મોટી ભૂમિકા ભજવે છે, પછી તે કોઈ ચોક્કસ અધિકારી સાથે અથવા સહકાર્યકરો સાથે વાતચીત હોય. હંમેશા યોગ્ય જગ્યાએ યોગ્ય ભાષા પસંદ કરવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
બોલતી વખતે એ વાતનું ધ્યાન રાખો કે ક્યાં ઊંચું બોલવું અને ક્યાં નીચું બોલવું અને જ્યારે પણ તમે કોઈની સાથે વાત કરો ત્યારે પૂરા આત્મવિશ્વાસ સાથે બોલો. તેનાથી તમારી સામેની વ્યક્તિ પર સારી છાપ પડે છે.
જ્યારે પણ તમે કોઈની સાથે વાત કરો ત્યારે તેની સામે જોઈને વાત કરો. આમ કરવાથી, તમે તેની સામેની વ્યક્તિને તેના ચહેરાના હાવભાવ અને તેની આંખો દ્વારા તેની લાગણીઓ દ્વારા વધુ સારી રીતે સમજી શકશો. કારણ કે જ્યારે પણ આપણે બોલીએ છીએ ત્યારે આપણો ચહેરો અને આંખો ઘણું બોલે છે.
નેતૃત્વ કૌશલ્ય (Leadership Skills)
જો તમારી પાસે નેતૃત્વ કૌશલ્ય હોય તો તે તમારી સફળતાને વધુ ઝડપી બનાવે છે. કારણ કે નેતૃત્વ ફક્ત તે વ્યક્તિ જ કરી શકે છે જે કંઈક કરવાનો જુસ્સો ધરાવે છે, જે લોકોને સાથે લઈ જઈ શકે છે. જો તમારી પાસે આ ગુણવત્તા નથી, તો તમારે હંમેશા તેને વધારવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ.
જો તમે કોઈની સાથે વાત કરી રહ્યા હોવ તો તે વાત પૂરા આત્મવિશ્વાસથી કહો. કારણ કે જ્યારે પણ આપણે કોઈ વાત પૂરા આત્મવિશ્વાસ સાથે કહીએ છીએ, ત્યારે સામેની વ્યક્તિને તે વસ્તુમાં વધુ વિશ્વાસ આવે છે અને આત્મવિશ્વાસ પણ આવે છે. આમ કરવાથી લોકો તમારી વાત સરળતાથી સ્વીકારે છે અને સંપૂર્ણ વિશ્વાસ પણ કરે છે.
સમસ્યા હલ કરવાની કુશળતા (Problem Solving Skills)
જો તમે નથી જાણતા કે તમારી સમસ્યાનું સમાધાન કેવી રીતે કરવું તો આ તમારા માટે મોટી સમસ્યા બની શકે છે. આના કારણે તમારે મોટું નુકસાન પણ સહન કરવું પડી શકે છે. જો તમે તમારી સમસ્યાને કેવી રીતે હલ કરશો? જો તમે સારી રીતે જાણો છો, તો તમે સરળતાથી નુકસાન ટાળી શકો છો.
આ વાતને એક નાનકડા ઉદાહરણથી સમજવાનો પ્રયત્ન કરીએ. એક દુકાનમાં કપડાનું વેચાણ થતું હતું, જેમાં ખૂબ ઊંચા દરે કપડાં વેચવામાં આવતા હતા. તે સેલમાં એક મહિલા જે તે દુકાનની નિયમિત ગ્રાહક હતી ત્યાંથી સાડી લીધી.
જ્યારે મહિલાએ ઘરે જઈને સાડી જોઈ તો તેણે જોયું કે તેમાં એક નાનું કાણું હતું, જે તેને ખરીદતી વખતે દેખાતું નહોતું. મહિલા સાડીને દુકાનમાં પાછી લાવે છે અને ત્યાં કામ કરતા કર્મચારીને સાડી બદલવા અથવા તેને પૈસા પાછા આપવાનું કહે છે.
કર્મચારીએ એમ કહીને ના પાડી દીધી કે સેલમાં વેચાયેલો માલ પાછો નહીં લેવાય. આ જવાબ સાંભળીને મહિલા ગુસ્સે થઈ જાય છે અને તે કહીને દુકાન છોડીને જતી રહે છે કે તે આ દુકાન પર ક્યારેય નહીં આવે.
દુકાનના ગેટ પર ઉભેલો દુકાનનો મેનેજર આ બધું જોઈ રહ્યો હતો. મેનેજરે ખૂબ જ પ્રેમથી મહિલાને પાછી બોલાવી અને કર્મચારીના ખરાબ વર્તન બદલ માફી માંગી અને કહ્યું, “તમારી વાત સાચી છે, આ સાડી થોડી ફાટેલી છે. અમે તેને બદલી શકતા નથી કારણ કે તમામ સામગ્રી વેચાણમાં જ વેચાઈ ગઈ છે. જો તમે પૂછો તો હું તમને રફુ કરીને આ સાડી આપી શકું છું. તમે મારી લાચારી સમજતા હશો.” મહિલાએ મેનેજરની વાત માની.
મેનેજરે તેના નિયમિત ગ્રાહકોમાંથી એકને તૂટવાથી બચાવવા માટે તેની સમસ્યા ધીમી કરવાની કુશળતાનો લાભ લીધો.
સમય વ્યવસ્થાપન કૌશલ્યો (Time Management Skills)
જો તમારી પાસે નેતૃત્વ કૌશલ્ય છે અને તમારી પાસે સમય વ્યવસ્થાપન કુશળતા નથી, તો તમે સંપૂર્ણપણે અપૂર્ણ છો. ટાઈમ મેનેજમેન્ટ સ્કીલ્સ એ સોફ્ટ સ્કીલ્સનો આવશ્યક ભાગ છે. તમે ગમે તેટલા મોટા વ્યક્તિ બની જાઓ, જો તમે સમયનો યોગ્ય ઉપયોગ ન કરો તો તે તમને ખરાબ પરિણામ પણ આપી શકે છે. સમય એક એવું બળ છે, જેની મદદથી આપણે દરેક પર જીત મેળવી શકીએ છીએ.
વિચારવાની કુશળતા (Thinking Skills)
વ્યક્તિની વિચારસરણી જ તેને મહાન બનાવે છે. તમે ગમે તેટલા મોટા વ્યક્તિ બની જાઓ, જો તમારી વિચારસરણી યોગ્ય નથી, તો તમે લાંબા સમય સુધી ત્યાં જ રહો છો. કારણ કે વિચાર એક એવી વસ્તુ છે, જે વ્યક્તિને અલગ બનાવે છે. તમારી વિચારવાની રીત જ તમને સફળતાના ઉચ્ચ શિખર પર લઈ જઈ શકે છે. તેથી તમારી વિચારશક્તિને હંમેશા મોટી રાખો.
સોફ્ટ સ્કીલ્સ ની શિક્ષા
આપણે બધા જાણીએ છીએ કે સોફ્ટ સ્કીલ્સ એ એક રીતે વર્તન છે. પરંતુ કેટલાક લોકો પહેલેથી જ ખૂબ અસંસ્કારી છે. પરંતુ પાછળથી તેઓ સોફ્ટ સ્કિલ એજ્યુકેશન મેળવીને લોકો સાથે સારો વ્યવહાર કરવા માંગે છે, તેથી આવા લોકો માટે ઘણી સંસ્થાઓ પણ ચલાવવામાં આવે છે.
જોકે સોફ્ટ સ્કિલ્સ મોટાભાગના લોકો બાળપણથી જ મેળવે છે. પરંતુ કેટલાક લોકો માતા-પિતા વિના મોટા થાય છે અને તેઓ થોડા દુઃખી થઈ જાય છે, તેથી આવા લોકો માટે ઘણી સંસ્થાઓ ચલાવવામાં આવે છે, જેનો અમે નીચે ઉલ્લેખ કરવા જઈ રહ્યા છીએ.
- ભારતીય ટેકનોલોજી સંસ્થા, કાનપુર
- ભારતીય ટેકનોલોજી સંસ્થા, રૂડકી
- ભારતીય ટેકનોલોજી સંસ્થા, ખડગપુર
- રાષ્ટ્રીય ટેકનિકલ શિક્ષક તાલીમ સંસ્થા, કોલકાતા
- રાષ્ટ્રીય ટેકનિકલ શિક્ષક તાલીમ સંસ્થાન, ચંડીગઢ
- રાષ્ટ્રીય ટેકનિકલ શિક્ષક તાલીમ સંસ્થાન, ભોપાલ
સોફ્ટ સ્કિલના ફાયદા
સોફ્ટ સ્કિલ શીખવાના ઘણા ફાયદા છે. જો તમે સારા વર્તનવાળા માણસ છો અને સોફ્ટ સ્કિલના ફાયદા શું છે તે જાણવા માગો છો. તો ચાલો જાણીએ:
- જો તમારી પાસે સોફ્ટ સ્કિલ હશે તો તમે કોઈપણ કામને ખૂબ સારી રીતે હેન્ડલ કરી શકશો.
- ઘણી વખત એવું બને છે કે ઘણા લોકો એવા હોય છે જેમને તેમના વર્તનને કારણે નોકરીમાંથી કાઢી મૂકવામાં આવે છે. તેમના માટે સોફ્ટ સ્કિલ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ સાબિત થશે.
- તે વ્યક્તિ કેટલી પ્રમાણિક છે અને તેના કામમાં કેટલો રસ છે તે જાણવા માટે સોફ્ટ સ્કિલ જોવામાં આવે છે.
- સોફ્ટ સ્કિલ્સની મદદથી, તમે બધા ખૂબ લાંબા સમય સુધી કોઈપણ નોકરી પર રહી શકો છો અને તમારા વર્તનને કારણે શ્રેષ્ઠ પોસ્ટ પણ મેળવી શકો છો.