શ્રી કૃષ્ણ વિશે નિબંધ: આજે આ લેખમાં અમે ભગવાન શ્રી કૃષ્ણની વાર્તા, જન્મથી મૃત્યુ સુધી સંપૂર્ણ સંક્ષિપ્તમાં પ્રકાશિત કરી છે શ્રી કૃષ્ણની કથા પ્રેમ, બલિદાન અને અપાર જ્ઞાનનો સ્ત્રોત છે.
શ્રી કૃષ્ણને હિન્દુ ધર્મના ભગવાન અને ભગવાન વિષ્ણુનો આઠમો અવતાર માનવામાં આવે છે. લોકો તેમને શ્યામ, ગોપાલ, કેશવ, દ્વારકાધીશ, કન્હૈયા વગેરે નામોથી ઓળખે છે. તેમણે દ્વાપર યુગમાં શ્રી કૃષ્ણનો અવતાર લીધો હતો. શ્રી કૃષ્ણનો જન્મ ખૂબ જ મુશ્કેલ અને ભયંકર સંજોગોમાં થયો હતો.
હવે ચાલો શરુ કરીએ – ભગવાન કૃષ્ણની સંપૂર્ણ સંક્ષિપ્ત વાર્તા ટૂંકમાં – તેમના વૈકુંઠમાં જન્મની વાર્તા.
શ્રી કૃષ્ણ ભગવાન વિશે માહિતી | શ્રી કૃષ્ણ વિશે ગુજરાતી નિબંધ | Essay on Shree Krishna in Gujarati
કંસ કોણ હતો?
એકવાર મથુરાના રાજા કંસ જે દેવકીનો ભાઈ હતો. તે તેની બહેન દેવકીને તેના સાસરે ઘરે મૂકવા જઈ રહ્યો હતો ત્યારે રસ્તામાં અચાનક એક આકાશવાણી આવી. તે આકાશવાણીમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે તારી બહેનના ગર્ભમાંથી જન્મેલ આઠમો પુત્ર એટલે કે દેવકી, જેને તું ખુશીથી સાસરે લઈ જઈ રહી છે, તે તને મારી નાખશે. જ્યારે તેણે વાસુદેવ (દેવકીના પતિ)ને મારવાનું કહ્યું ત્યારે કંસ ગભરાઈ ગયો.
દેવકી અને વાસુદેવને બંદી બનાવ્યા
.jpeg)
ત્યારે દેવકીએ કંસને આજીજી કરી અને કહ્યું કે હું જાતે લાવીને મારું બાળક તને સોંપી દઈશ, તારો સાળો નિર્દોષ છે, તેને મારવાથી શું ફાયદો થશે. કંસે દેવકીની આજ્ઞા માની અને વાસુદેવ અને દેવકીને મથુરાની કારાગારમાં નાખ્યા.
જેલમાં થોડો સમય રહ્યા પછી દેવકી અને વાસુદેવને એક બાળક થયું. કંસને આ વાતની જાણ થતાં જ તે કારાગારમાં આવ્યો અને તે બાળકને મારી નાખ્યો. એ જ રીતે કંસે દેવકી અને વસુદેવના સાત પુત્રોને એક પછી એક માર્યા. જ્યારે આઠમા બાળકનો વારો આવ્યો ત્યારે જેલમાં ગાર્ડ બમણો થઈ ગયો. જેલમાં ઘણા સૈનિકો તૈનાત હતા.
આ પણ વાંચો: રક્ષાબંધન પર નિબંધ
ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ નો જન્મ – Shree Krishna Born
યશોદા અને નંદાએ દેવકી અને વાસુદેવની સમસ્યાઓ જોઈ અને તેમના આઠમા પુત્રને બચાવવા માટેનો માર્ગ વિચાર્યો. જે સમયે દેવકી અને વસુદેવના આઠમા પુત્રનો જન્મ થયો તે જ સમયે યશોદા અને નંદને પુત્રીનો જન્મ થયો. જે માત્ર એક પ્રપંચી યુક્તિ હતી.
આઠમા પુત્રના જન્મ પછી, દેવકી અને વાસુદેવને જે કોટડીમાં કેદ કરવામાં આવ્યા હતા ત્યાં અચાનક પ્રકાશ થયો. ભગવાન વિષ્ણુ હાથમાં ગદા અને શંખ ધારણ કરીને ચતુર્ભુજના રૂપમાં પ્રગટ થયા. દેવકી અને વાસુદેવ તેના પગે પડ્યા. ત્યારે ભગવાને કહ્યું – “હું ફરીથી બાળકનું રૂપ ધારણ કરું છું.
તમે મને લઈ જાઓ અને તમારા મિત્ર નંદ પાસે રાખો અને તેમનાથી જન્મેલી પુત્રીને લાવીને કંસને સોંપી દો. મને ખબર છે કે આ સમયે અહીંનું વાતાવરણ સારું નથી, છતાં તમે ચિંતા ન કરો. જ્યારે તમે બહાર નીકળશો ત્યારે જેલના તમામ રક્ષકો ઊંઘી ગયા હશે. જેલનો દરવાજો આપોઆપ ખુલશે. પાણીથી છલકાતી યમુના માર્ગ આપશે. સર્પ તમને અને બાળકને ભારે વરસાદથી બચાવશે.”
કૃષ્ણ વૃંદાવન પહોંચ્યા
વાસુદેવજીએ શિશુ શ્રી કૃષ્ણને સૂપમાં છોડી દીધા. ક્રોધિત યમુનાને પાર કરીને તે વૃંદાવનમાં નંદાના ઘરે પહોંચ્યો. બાળકને સૂઈ ગયા બાદ તેઓ તેમની પુત્રીને લઈને પાછા આવ્યા હતા. પાછા પહોંચ્યા પછી ગેટ આપોઆપ બંધ થઈ ગયો.
જ્યારે કંસને સમાચાર મળ્યા કે દેવકીએ બાળકને જન્મ આપ્યો છે, તે તરત જ કારાગારમાં આવ્યો. જેવી કંસ તેને છીનવીને મારી નાખવાની કોશિશ કરી, તે છોકરી તરત જ હવામાં ઉડી ગઈ અને બોલી – હે દુષ્ટ પ્રાણી, મને મારીને તને શું મળશે, જેણે તને માર્યો તે વૃંદાવન પહોંચી ગયો છે. આટલું કહીને તે ગાયબ થઈ ગયો.
કંસે કૃષ્ણને મારવા માટે માયાવી રાક્ષસો મોકલ્યા
કંસ ખૂબ જ ડરી ગયો હતો કારણ કે તેનો કાલ જન્મ્યો હતો અને તેની ચુંગાલમાંથી છટકી ગયો હતો. હવે કંસને શ્રી કૃષ્ણને મારવાની ચિંતા થવા લાગી. પછી તેણે શ્રી કૃષ્ણને મારવા માટે પુતના નામની રસાક્ષી મોકલી.
પુતનાએ એક સુંદર સ્ત્રીનું રૂપ ધારણ કર્યું અને શ્રીકૃષ્ણને તેના ઝેરીલા સ્તનમાંથી દૂધ પીવડાવવા વૃંદાવન ગયા. શ્રી કૃષ્ણે દૂધ પીતી વખતે પુતનાનું સ્તન કાપી નાખ્યું. પુતના કપાઈ જતાં જ તેના મૂળ સ્વરૂપમાં પાછી આવી ગઈ અને તેનું મૃત્યુ થયું. જ્યારે કંસને આ વાતની જાણ થઈ તો તે દુઃખી અને ચિંતિત થઈ ગયો.
થોડા સમય પછી તેણે શ્રી કૃષ્ણને મારવા માટે બીજા રાક્ષસને મોકલ્યો. રાક્ષસ બગલાનું રૂપ લઈને શ્રી કૃષ્ણને મારવા દોડી ગયો, તરત જ શ્રી કૃષ્ણે તેને પકડીને ફેંકી દીધો. જે પછી રાક્ષસ સીધો નરકમાં ગયો. ત્યારથી એ રાક્ષસનું નામ વકાસુર પડ્યું
તે પછી કંસ કાલિયા નાગને મોકલ્યો. પછી શ્રી કૃષ્ણ તેની સાથે લડ્યા અને બાદમાં તે સાપના માથા પર વાંસળી વગાડતા નાચવા લાગ્યા. તે પછી કાલિયા નાગ ત્યાંથી ચાલ્યો ગયો. એ જ રીતે શ્રી કૃષ્ણએ કંસના ઘણા રાક્ષસોનો વધ કર્યો. જ્યારે કંસને લાગ્યું કે હવે રાક્ષસોથી આ શક્ય નહીં બને. પછી કંસ પોતે શ્રી કૃષ્ણને મારવા નીકળ્યો. બંને વચ્ચે યુદ્ધ થયું અને શ્રી કૃષ્ણએ કંસનો વધ કર્યો.
આ પણ વાંચો:
શ્રી કૃષ્ણ રાસ લીલા – Shree Krishna Ras Lila
શ્રી કૃષ્ણ ગોકુળમાં ગોપીઓ સાથે રાસ લીલા રમતા ને તેમની વાંસળી વગાડતા. તેમની વાંસળીની ધૂન સાંભળીને તમામ ગોકુળવાસીઓ, પશુ-પક્ષીઓ વગેરે ખૂબ જ ખુશ થયા અને તેમને આ અવાજ ખૂબ ગમ્યો. શ્રી કૃષ્ણ ગોકુળમાં રાધાને પ્રેમ કરતા હતા.
ઉજ્જૈનમાં કૃષ્ણ-બલરામનું શિક્ષણ
શ્રી કૃષ્ણનો વનવાસ સમાપ્ત થઈ રહ્યો હતો અને હવે રાજ્યનો ભય પણ અનુભવાઈ રહ્યો હતો. તેથી જ શ્રી કૃષ્ણ અને બલરામને દીક્ષા માટે ઉજ્જૈન મોકલવામાં આવ્યા. ઉજ્જૈનમાં,બંને ભાઈઓએ ઋષિ સાંદીપનિના આશ્રમમાં શિક્ષણ અને દીક્ષા મેળવવાનું શરૂ કર્યું.
સુદામા સાથે મિત્રતા અને દ્વારકાધીશનું પદ – Sudama And Krishna Friendship
એ જ આશ્રમમાં શ્રી કૃષ્ણની સુદામા સાથે મિત્રતા થઈ. તેઓ ગાઢ મિત્રો હતા. તેમની મિત્રતાની ચર્ચાઓ દૂર દૂર સુધી ચાલતી હતી. શિક્ષણ – દીક્ષાની સાથે શસ્ત્રોનું જ્ઞાન મેળવ્યા બાદ તેઓ પાછા આવ્યા અને દ્વારકાપુરીના રાજા બન્યા.
શ્રી કૃષ્ણ અને રુક્મિણી ના લગ્ન – Shree Krishna and Rukmini Marriage
મધ્યપ્રદેશના ધાર જિલ્લામાં અમઝેરા નામનું એક નગર છે. તે સમયે રાજા ભીષ્મકનું રાજ્ય હતું. તેને પાંચ પુત્રો અને એક ખૂબ જ સુંદર પુત્રી હતી. તેનું નામ રુક્મિણી હતું. તેણીએ પોતાની જાતને શ્રી કૃષ્ણને સમર્પિત કરી દીધી હતી.
જ્યારે તેને તેના મિત્રો પાસેથી ખબર પડી કે તેના લગ્ન નક્કી થઈ ગયા છે. ત્યારે રુક્મિણીને એક વૃદ્ધ બ્રાહ્મણના હાથે શ્રી કૃષ્ણનો સંદેશો મળ્યો. શ્રી કૃષ્ણને આ સંદેશ મળતા જ તેઓ તરત જ ત્યાંથી ચાલ્યા ગયા. શ્રી કૃષ્ણ આવ્યા અને રુક્મિણીનું અપહરણ કરીને તેને દ્વારકાપુરી લઈ આવ્યા.
શ્રી કૃષ્ણનો પીછો કર્યા પછી શિશુપાલ પણ આવ્યા, જેમના લગ્ન રુક્મિણી સાથે નક્કી થયા હતા. દ્વારકાપુરીમાં શ્રીકૃષ્ણ અને બલરામ બંને ભાઈઓની સેના અને શિશુપાલની સેના સાથે ભીષણ યુદ્ધ થયું. જેમાં શિશુપાલની સેનાનો નાશ થયો હતો. શ્રી કૃષ્ણ અને રુક્મિણીના લગ્ન ખૂબ જ ધામધૂમથી અને વિધિપૂર્વક થયા હતા. શ્રી કૃષ્ણની તમામ પત્નીઓમાં રુક્મિણીનો દરજ્જો સર્વોચ્ચ હતો.
કૃષ્ણ મહાભારતના સારથિ બન્યા અને શ્રીમદ ભગવદ ગીતાનું જ્ઞાન
શ્રી કૃષ્ણ મહાભારતના યુદ્ધમાં તીરંદાજ અર્જુનના રથના સારથિ પણ બન્યા હતા. શ્રી કૃષ્ણએ યુદ્ધ દરમિયાન અર્જુનને ઘણા ઉપદેશો આપ્યા હતા, જે અર્જુન માટે યુદ્ધ લડવામાં ખૂબ મદદરૂપ સાબિત થયા હતા. આ ઉપદેશો ગીતાના ઉપદેશો હતા જે શ્રી કૃષ્ણ દ્વારા કહેવામાં આવ્યા હતા.
આ ઉપદેશ આજે પણ શ્રીમદ ભગવદ્ ગીતાના નામથી પ્રસિદ્ધ છે. ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ આ યુદ્ધમાં શસ્ત્ર ઉપાડ્યા વિના આ યુદ્ધનું પરિણામ સુનિશ્ચિત કર્યું હતું. મહાભારતના આ યુદ્ધમાં પાંડવોએ અધર્મ પર વિજય મેળવીને અધર્મી દુર્યોધન સહિત સમગ્ર કૌરવ વંશનો નાશ કર્યો હતો.
દુર્યોધનની માતા ગાંધારી ભગવાન કૃષ્ણને તેમના પુત્રોના મૃત્યુ અને કૌરવ વંશના વિનાશનું કારણ માનતી હતી. તેથી જ આ યુદ્ધના અંત પછી, જ્યારે ભગવાન કૃષ્ણ ગાંધારીને સાંત્વના આપવા ગયા હતા, ત્યારે ગાંધારીએ પોતાના પુત્રોના દુઃખથી વ્યથિત થઈને શ્રીકૃષ્ણને શ્રાપ આપ્યો હતો કે જે રીતે મારા કૌરવ વંશનો આપસમાં લડાઈ કરીને નાશ થયો છે, એ જ રીતે તમારા યદુ વંશનો પણ નાશ થશે. આ પછી શ્રી કૃષ્ણ દ્વારકા શહેરમાં ગયા.
દુર્વાસા ઋષિનો શ્રાપ
મહાભારતના યુદ્ધના લગભગ 35 વર્ષ પછી પણ દ્વારકા ખૂબ જ શાંત અને પ્રસન્ન હતું. ધીરે ધીરે શ્રી કૃષ્ણના પુત્રો ખૂબ શક્તિશાળી બન્યા અને આ રીતે સમગ્ર યદુવંશ ખૂબ શક્તિશાળી બની ગયો. એવું કહેવાય છે કે એકવાર શ્રી કૃષ્ણના પુત્ર સામ્બે તેમની ચંચળતાના કારણે દુર્વાસા ઋષિનું અપમાન કર્યું હતું.
જેના પછી દુર્વાસા ઋષિ ગુસ્સે થયા અને યદુવંશના વિનાશ માટે સામ્બને શ્રાપ આપ્યો. દ્વારકામાં શક્તિશાળી હોવાની સાથે સાથે હવે પાપ અને ગુના પણ ખૂબ વધી ગયા હતા. તેમના પ્રસન્ન દ્વારકામાં આવું વાતાવરણ જોઈને શ્રી કૃષ્ણ ખૂબ જ દુઃખી થયા.
તેણે પોતાની પ્રજાને પ્રભાસ નદીના કિનારે જઈને તેમના પાપોમાંથી મુક્તિ મેળવવાનું સૂચન કર્યું, ત્યારબાદ બધા લોકો પ્રભાસ નદીના કિનારે ગયા પરંતુ દુર્વાસા ઋષિના શ્રાપને કારણે બધા લોકો ત્યાં નશામાં ધૂત થઈ ગયા અને શરૂ થઈ ગયા.એકબીજા સાથે દલીલો શરૂ કરી. તેમની ચર્ચાએ ગૃહયુદ્ધનું સ્વરૂપ લીધું જેણે સમગ્ર યદુ વંશનો નાશ કર્યો.
શ્રી કૃષ્ણનું મૃત્યુ – Death Of Shree Krishna
ભાગવત પુરાણ અનુસાર, એવું માનવામાં આવે છે કે શ્રી કૃષ્ણ પોતાના વંશના વિનાશને જોઈને ખૂબ જ નારાજ થયા હતા. તેના દુઃખને કારણે જ તે જંગલમાં રહેવા લાગ્યો. એક દિવસ જ્યારે તે જંગલમાં પીપળના ઝાડ નીચે યોગ નિદ્રામાં આરામ કરી રહ્યો હતો, ત્યારે જરા નામના શિકારીએ તેના પગને હરણ સમજીને તેના પર ઝેરી તીર વડે હુમલો કર્યો.
ઝારા દ્વારા છોડવામાં આવેલ આ તીર શ્રી કૃષ્ણના પગના તળિયાને વીંધી નાખ્યું. ઝેરીલા બાણના આ વેધનને બહાના તરીકે વાપરીને, શ્રી કૃષ્ણએ તેમના શરીર સ્વરૂપનો ત્યાગ કર્યો અને નારાયણના રૂપમાં વૈકુંઠ ધામમાં બેઠા. દેહસ્વરૂપ છોડવાની સાથે શ્રીકૃષ્ણ દ્વારા વસાવેલી દ્વારકા નગરી પણ સમુદ્રમાં સમાઈ ગઈ.
અમને આશા છે કે આ શ્રી કૃષ્ણ વિશે નિબંધ વાંચી ને શ્રી કૃષ્ણ વિશે માહિતી જાણવા મળી હશે. જો તમને આ લેખ સારો લાગ્યો હોય તો બીજા લોકો સાથે શેર કરવા વિનંતી.